Twee toevalstreffers.

 

Gisterochtend zaten we al vroeg in de trein naar Utrecht. Het zou een zonnige dag worden, een graad of 10, maar door de noordoosten wind kon het wel een paar graden kouder aanvoelen, nou en dat was ook zo. We moesten heel de dag buiten zijn, dus we hadden ons erop gekleed. Waar ik vandaag over blog, daar kwamen we niet voor, maar dit zijn gewoon leuke toevalstreffers. Dit tegeltableau zagen we tegen een muur van het huis waar Wilhelm Conrad Röntgen verbleef. Röntgen werd op  27 maart 1845 geboren in Lennep (Remscheid. Hij groeide op in Apeldoorn. In de stad Utrecht volgde hij een hogere technische opleiding en woonde toen in dit huis bij de scheikundige dr, J.W. Grunning, de latere hoogleraar. Röntgen voltooide zijn studie in Zürich (1865-1869). In 1888 werd hij benoemd tot hoogleraar in de natuurkunde aan de Universiteit van Würzburg. Daar ontdekte hij op 8 november 1895 de later naar hem genoemde stralen. In 1901 kreeg Röntgen de eerste Nobelprijs in de natuurkunde. Hij overleed op 10 februari 1923 in München. Zijn graf bevindt zich in Giessen.

Röntgen kenden we wel, maar we wisten niet dat hij in Nederland heeft gewoond. De professor op deze muurschildering daarentegen kenden we totaal niet. Op deze muurschildering is de dronkemansloop te zien, een voorbeeld van toevalsbewegingen waar professor Leonard Ornstein (1880-1941) onderzoek naar deed. 

In 1930 stelde Ornstein samen met George Uhlenbeck het Ornstein-Uhlenbeckproces op. Dit proces is een variatie op de toevalsbeweging. De toevalsbeweging is een reeks van willekeurige opeenvolgende stappen die een object kan maken.

Nu denk je misschien, tja wat kun je daarmee ?

Deskundigen gebruiken dit gegeven om modellen te maken waarmee je bepaalde voorspellingen kunt doen. Voorbeelden hiervan zijn hoe stuifmeelkorrels zich in de wind verspreiden, wat voor route een dier aflegt om eten te vinden, maar ook hoe prijzen van aandelen verlopen.

De variatie die Ornstein en Uhlenbeck hebben gemaakt neemt de snelheid van zo'n beweging mee en stelt dat elke stap die gezet wordt naar verloop van tijd steeds meer richting de gemiddelde waarde van de beweging gaat. 

Waar je al niet achter komt op zo'n zonnige dag in Utrecht. Want zonnig werd het, ik zat zelfs zonder jas op een terras lekker te genieten van de lunch. Maar waarom gingen we naar Utrecht, nou daarover een volgende keer.