Om deze watertoren te gaan zien en aan onze lijst toe te voegen gingen we, twee weken geleden per trein, naar Borne. Nee, deze keer geen fietstocht want het ging maar om één toren en alhoewel de zon flink scheen, was het behoorlijk koud door de harde wind. We hadden het van tevoren even opgezocht en de watertoren staat op een kleine loopafstand van het station, dus dat was handig.
Deze watertoren is een ontwerp van architect J.H.J. Kording, die als architect bij het Rijksbureau voor de Drinkwatervoorziening in de periode 1929-1959 diverse watertorens heeft ontworpen o.a. in Eibergen, Helmond en Vlaardingen. Hij slaagde in 1925 voor de avondcursus Middelbaar Technisch Onderwijs, waarna hij naar de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag ging. In 1929 voltooide hij daar de opleiding Architectuur. De toren in Borne is gebouwd in 1932 door aannemer Groothengel. Hij was niet de goedkoopste, maar het verschafte in de crisisperiode werkgelegenheid aan de plaatselijke bevolking.
Vóór de aanleg moesten huishoudens hun water halen uit een eigen put of bij de publieke pompen. De belangrijkste fabriek, de stoom-spinnerij en weverijen van S.J. Spanjaard moest zijn water via een lange pijpleiding betrekken uit een bassin dat door de Deurningerbeek werd gevoed. Het water werd gebruikt voor het wassen en bleken van linnen en voor de verschillende stoommachines. De pomp was ondergebracht in een pomphuisje dat dateert uit 1916 en dit industrieel erfgoed is nu een gemeentelijk monument.
De gemeenteraad van Borne had bijna een eeuw geleden veel moeite met de besluitvorming over de bouw van de toren. Weliswaar was men er van overtuigd dat met een waterleiding gezondheid en hygiëne op een hoger plan kwamen, maar de kosten speelden wel een grote rol. Zou het niet mogelijk zijn om aan te sluiten bij de waterleiding van Hengelo ?? Uiteindelijk werd in 1932 toch de knoop doorgehakt en gekozen voor een watertoren en leidingennet.
De watertoren heeft een reservoir van 240m³ en een hoogte van 36,5 meter. De toren is een product van de Amsterdamse School, die zich toelegde op expressionistische architectuur. Kenmerkend is het gebruik van veel baksteen en het toepassen van versieringen in de gevels, in baksteen of gebeeldhouwd natuursteen en raampartijen. De toren is een gemeentelijk monument, waar wel het een en ander aan onderhoud gedaan mag worden. We vonden het jammer dat er een groot hek omheen staat en we alles van grote afstand en door het gaas heen moesten fotograferen.
(Bron: Stichting Cultureel Erfgoed Enschede)
