Watertoren 132 Utrecht (stad) en 133 Utrecht (Neckardreef)

 

Nog twee watertorens van de zes, die we een tijd geleden in Utrecht (stad) bezochten. Had er  nog steeds niks  over geblogd, dus dat moest ik nu eindelijk maar eens doen. Deze toren dateert uit het eind van de 19e eeuw. Het is een rijksmonument. In de tijd vóór deze watertoren fungeerden in Utrecht de waterpompen, waterputten en waterwegen als bron voor (drink)water. Daarbij gebruikte men de grachten als loospunt voor de riolering. In de loop van de 19e eeuw braken in Utrecht meerdere cholera-epidemieën uit, die soms grote aantallen slachtoffers eisten. Met de Engelse arts John Snow ontstond medio 19e eeuw het inzicht in een belangrijke oorzaak van de verspreiding van deze infectieziekte en kwam de sanitaire revolutie op gang. De drinkwaterproblematiek in Utrecht leidde in 1855 tot de instelling van een Gezondheidscommissie binnen de stad, de eerste in Nederland. De schrijver Nicolaas Beets, die in de stad woonde, dichtte in 1873 over het drinkwater onder meer:
Voert water aan, voert water aan,
Uit zilvren waterwellen!
Geen drab, waar ziekte en dood uit gist,
Maar zuivre bron, die 't bloed verfrischt !

Het duurde nog tot 1883 voor er een drinkwatervoorziening met waterleidingen in gebruik werd gesteld. De aanleg, financiering en exploitatie werd uitgevoerd door de Compagnie des Eaux d'Utrecht, later de Utrechtse Waterleiding Maatschappij (UWM). Het drinkwater werd vanuit Soestduinen door een leidingstelsel naar Utrecht getransporteerd over een afstand van ongeveer 15 kilometer. Het verval van zo'n 50 meter was in de beginjaren samen met een stoom aangedreven pompstation genoeg om voldoende waterdruk op de waterleiding te houden. Het aantal watergebruikers steeg echter snel en om de druk in het waterleidingnet constant te houden, werd uiteindelijk besloten in de binnenstad van Utrecht de eerste watertoren te bouwen.

De bouw startte in 1895 naar een ontwerp in neorenaissancesteil van de UWM-architect L.C. Dumont. Als locatie diende de achtertuin van de UWM-directeur P.E. Rijk aan de Lauwerhof.. De toren is 39 meter hoog en het waterreservoir heeft een inhoud van 1500 m³ en was het grootste in ons land (inmiddels niet meer). Aannemer Dessing voerde het werk uit voor een bedrag destijds van 46.800 gulden. De watertoren was tot 1983 in gebruik, daarna diende het reservoir nog tot 2010 als reservevoorziening. In die periode was er het Waterleidingmuseum gehuisvest, nu is dat in Arnhem. Restauratie vond plaats in 1993. Nu zijn er enkele appartementen in gemaakt en is de toren bewoond.

Deze watertoren aan de Neckardreef is gebouwd tussen 1934 en 1935 in opdracht van de toenmalige gemeente Maartensdijk. Hij is ontworpen in de stijl van de Amsterdamse School door architect J.L. Pateer, bedrijfsleider Drinkwaterleiding Noord-West-Utrecht. De toren is gebouwd in het kader van een werkgelegenheidsproject tijdens de Crisisjaren. De achtzijdige watertoren heeft een hoogte van 48,6 meter. Het betonnen vlakbodemreservoir heeft een inhoud van 500 m³. Door de annexatie van een deel van de gemeente Maartensdijk door Utrecht kwam de toren in 1954 binnen de gemeentegrenzen van deze stad. De toren wordt omsloten door Park de Watertoren in de wijk Overvecht en heeft de status van rijksmonument. In 2018 heeft Vitens de watertoren verkocht aan een particulier en deze probeert tot herbestemming te komen voor het monument, maar daar was nu nog niks van te zien. 

(bron wikipedia)